Cemal Kaşıkçı Cinayeti: “Teknoloji Sadece Teknik Değil Aynı Zamanda Toplumsal Bir Meseledir..!”

Bilal EREN
4 min readFeb 24, 2021
“The Dissident” (Muhalif) Belgesel Afişi

Edward Snowden: “Eğer İsrailli siber güvenlik şirketi NSO, Pegasus casus yazılım teknolojisini Suudi Arabistan’a satmamış olsaydı Cemal Kaşıkçı şu an hayatta olabilirdi..”

The Dissident (Muhalif), fikir ve eylemleri adeta Twitter’a hapsolmuş! bir toplum üzerinden “Cemal Kaşıkçı” cinayetini ve cinayete giden süreci anlatan müthiş bir belgesel. Teknolojinin sadece teknik değil aynı zamanda toplumsal bir mesele olduğunu daha iyi anlayabilmek için bolca ipuçları — izlemeyenler için uyarı — içeren bir Tweet seli yapmıştım, şimdi yazı haline getirmek istedim.

Suudi Arabistan’da her on kişiden sekizi Twitter kullanıyor. Bir anlamda ülkenin %80'nin meclisi olmuş durumda Twitter. Haliyle bu meclisi kontrol edenin, yerel anlatıları ve halkı kontrol edebileceği Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın dikkatinden kaç(a)maz!

Veliaht Prens Selman, özelde Twitter genelde dijital ekosistemi kontrol edebilmek için bir plan (Twitter’ın içine adam yerleştirmek de dahil) hazırlar. Suudi Arabistan Eski Kraliyet Divan Müsteşarı ve sağ kolu Suud Kahtani’yi kurduğu kontrol ekibinin başına atar. Ekip, Twitter başta olmak üzere dijital mecraların sunduğu imkanlarla Vision2030 gibi halkla ilişkiler çalışmaları yapmak, bilişsel propaganda metodlarıyla gündemi belirlemek ve siber güvenlik teknolojiler marifetiyle muhalif olarak gördüklerini izlemek üzere çalışmaya başlar;

  • Muhalif bile olmayan üç Twitter fenomeni tutuklanır.
  • Binlerce kişilik trol ordusu belirlenen her Tweet’e hem manuel hem otomatik (bot) olumsuz yanıtlar vererek, ilgili Tweet’in ülke içindeki gündemde kaybolmasını sağlanır.
  • İstenilen! gündemlerin Twitter’da görünebilmesi için #hashtag çalışmaları yapılır.
  • İsrailli siber güvenlik şirketi NSO ile siber güvenlik destek sözleşmesi imzalanır.

Kraliyete yakın televizyon/gazetelerde yıllarca çalışmış, başka bir deyişle içeriden biri olan gazeteci Cemal Kaşıkçı, Selman’ın ülke için iyi işler yaptığını ancak farklı fikirlere de tahammül edilmesi gerektiğini sıklıkla ifade eder. Bir gün Kahtani, Kaşıkçı’yı arar ve; “Artık Tweet atma, yazı yazma, hiçbir şey yapma!..” der. Ardından Kraliyet resmi kaynaklarından “Kaşıkçı’nın düşünceleri Kraliyet ailesini temsil etmiyor!..” açıklaması gelir. Bu olayların üstüne Twitter’da her gün sistematik şekilde linç yiyen, tehditler alan Kaşıkçı, “boğuluyorum artık!” diyerek ülkeden ayrılır.

Kanada’da yaşayan muhalif aktivist Ömer Abdülaziz, Kaşıkçı’ya gerçek ülke gündeminin dünya kamuoyuna anlatılması gerektiğini, bunun için Twitter’ın önemini ve trol ordusunun nasıl çalıştığını uzun uzun anlatır. Bu trol ordusuna karşı gönüllülerden oluşan bir ordu kurulmasını çözüm yolu olarak önerir. Kaşıkçı öneriyi destekler ve bu gönüllü ordusuna sim kartlar (hem güvenlik hem de birden fazla Twitter hesabı kullanılabilmesi için) alınmasını finanse edecek bir miktar parayı Ömer Abdülaziz’e gönderir. Daha sonradan anlaşılıyor ki; bu çevrimiçi banka hesap hareketi casus yazılım marifetiyle Kraliyet tarafından öğreniliyor.

Kaşıkçı, artık sadece gazeteci değildir!

Casus Yazılım: Pegasus

Prens Selman, dijital teknolojilerin sahip olduğu gözetleme nimetlerinin! sadece sosyal medya ile sınırlı olmadığını öğrenmiştir. Bilgisayar ve akıllı telefonlara sızabilmek için casus yazılımlar geliştiren İsrailli siber güvenlik şirketi NSO ile sözleşme imzalar. Cemal Kaşıkçı, Ömer Abdülaziz, Jeff Bezos gibi birçok insana şirkete ait casus yazılım “Pegasus” ile ulaşılır.

Pegasus bir malware; yani bilgisayar/mobil cihazlara erişim sağlayarak, işlevlerini bozmak ve/veya bilgileri toplamak için kullanılan bir casus yazılım. Link, video ve fotoğrafların arkasına eklenebilen bu zararlı yazılım, tanıdık/bildik yerlerden gelen mesajlar ile (WhatsApp, e-posta, sms gibi) kolayca bulaştırılabiliyor. Pegasus, cihazı hem ele geçiriyor hem de bir böcek işlevi görerek başkalarını da dinliyor. Tıpkı Ömer Abdülaziz üzerinden Cemal Kaşıkçı’nın telefonun ele geçirilmesi gibi.

NSO Şirketi’nin Pegasus Yazılımı Sayesinde Takip Edilmiş İnsanlardan Bazıları

Pegasus Nasıl Kullanılıyor?

Bu soru için en güzel anlatım örneği, Amazon’un sahibi Jeff Bezos’un başına gelenler olabilir. Veliaht Prens Selman ile yakın arkadaşlığı bulunan, Cemal Kaşıkçı cinayeti öncesi Suudi Arabistan’a birkaç defa gidip gelen ve ülkeye milyarlarca dolar yatırım planlayan Jeff Bezos.

M. Selman, J. Bezos’un kişisel telefonuna WhatsApp üzerinden 4.4 MB büyüklüğünde içinde Pegasus casus yazılımı olan bir video gönderir. Bezos, videoyu izler ve telefonu hacklenmiş olur.

Neden Jeff Bezos?

Cemal Kaşıkçı, Jeff Bezos’un sahibi olduğu Washington Post gazetesinin yazarıdır. Cinayet sonrası gazetenin yayınlarına engel olmak isteyen Selman, Jeff Bezos ile olan arkadaşlığı aracılığıyla bunu sağlayamayınca başka yöntemlere başvurur ve telefonuna “Pegasus” yazılımını gönderir. Jeff Bezos’ın güvenlik ekibinin durumu farketmesiyle soruşturma başlatılır.

Cemal Kaşıkçı’nın yanındaki bu duruş, Amazon’un sahibi ve dünyanın en zengin insanlarından biri olan Jeff Bezos’un başına gelenleri (eşinden boşanma sürecindeki yaşadıkları, Amazon’un Pentagon ihalesini kaybedişi gibi) daha iyi anlamamızı sağlıyor.

Bu olaydan sonra Jeff Bezos, Selman ile ilişkisini tamamen keser. Ve anma töreni için İstanbul’a gelerek, Kaşıkçı’nın nişanlısına destek veren bir konuşma yapar.

Cemal Kaşıkçı cinayeti üzerine gidildikçe Selman’ın başka operasyonları da gün yüzüne çıkar. Örneğin; ABD Adalet Bakanlığı soruşturmasında 2015–2018 yılları arasında Twitter’da “site güvenliği mühendisi” olarak çalışan Suudi asıllı Amerikan vatandaşı iki kişinin, altı binden fazla hesabın e-posta ve telefon numaralarını M. Selman’ın ekibine üçüncü kişiler aracılığı ile yolladığı anlaşılır. Altı bin kişi içinde Ömer Abdülaziz’in de bulunduğunu bilmekte fayda var.

Teknoloji, sadece teknik değil aynı zamanda toplumsal bir mesele değil mi?

Belgesel ile ilgili oldukça fazla ipucu vermiş olmama rağmen özellikle cinayetin açığa çıkarılmasında Türkiye’nin çabasını görmek için izlemenizi de şiddetle öneririm.

--

--

Bilal EREN

CPh.D. Bilgisayar Mühendisi | @avted & @dijitalhayattv