21 Genç Akademisyenin Öyküsü: The Ratio Club
“Bir şeyleri anlayana kadar konuşmayı planlıyoruz..”
Bu mottoyla, Eylül 1949–1955 arasında bir bodrum katında düzenli olarak buluşup birbirlerine sibernetik alanında sunumlar yapan farklı dünya görüşlerinden 21 genç akademisyenin kurduğu The Ratio Club’ün ilginç hikayesi için buyrun.
Yapay zeka alanında rönesans etkisi yapan “Beyin için Tasarım” (1952) ve “Sibernetiğe Giriş” (1958) kitaplarının yazarı Ross Ashby, kulüple ilgili günlüğüne şöyle yazmış;
“Sibernetik alanında bir müzakere grubu kurduk. Profesörlerin girmesi yasak, sadece gençlere açık..”
Sibernetik Nedir? İlk Kim/Kimler Çalışmalar Yaptı?
Güdüm bilimi olarak (Yunanca: Dümenci) dilimize çevrilen bilim dalı, canlı/cansız tüm karmaşık sistemlerin denetlenmesi ve yönetilmesini inceler. Uygulamada ise insanoğlunun cansız varlıklara kendine ait özellikleri kazandırması isteği yatar.
Sibernetik bilimi, insani müdahaleye gerek duymadan kendi kendini düzenleyebilen sistemleri incelemek ve geliştirmek ister. Biyolojik ve yapay olmak üzere iki farklı tipi olan sibernetik sistemler, bugüne kadar en çok endüstriyel alanlarda gelişmiştir.
Bugün ise sibernetiğin etkilediği ve tetiklediği alanlar arasında; Sosyoloji, Davranışsal Psikoloji, NöroPsikoloji, Felsefe, Mimarlık, Oyun Teorisi, Algısal Kontrol Teorisi gibi çok farklı alanlar var.
Sibernetik terimini ise ilk olarak Fransız matematikçi/fizikçi Andre-Marie Ampere (1834) kullanmıştır.
Sibernetiği, “insan ve hayvanlarda kontrol ve iletişim” olarak tanımlayan ABD’li matematikçi/felsefesi Norbert Wiener (1948) bugünkü çalışmalara öncülük etmiştir.
Dünyada sibernetik alanında çalışma yapan ilk bilim adamı olarak kabul edilen ise 12. yy’da yaşayan El-Cezeri’dir. Kitabı; “Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmayı İçeren Kitap” Bakınız: www.cezerimuzesi.com
Dönelim Hikayemize,
Hiyerarşiyi ortadan kaldırmak için “profesör yok” kuralıyla (profesör olan üye istifa ediyordu) rahatça tartışma ortamı oluşturmayı amaçlayan Ratio Club, mühendis, fizikçi, nörobiyolojist ve matematikçi gibi farklı disiplinlerden gelen 21 kişiden oluşuyordu. Her biri alanında farklı bakışa sahipti.
Kurucu nörolog John Bates,
“Sibernetik fikirler sinir sistemimizle ilgili yeni kavrayışlar/bilgiler geliştirmek için çok faydalı ve sibernetik için en önemli organ beyin..”
Bu nedenle makina zekasını geliştirmek için beyin odaklı çalışmalar yapan uzmanları biraz da espirili bir dille “İngiliz tarzı yemek, sınırlı üyelik ve yemek sonrası ortam” vaadiyle kulübe davet etti. Kendilerine “kim hangi anlama çekerse o yöne gidebilen: Ratio” adını verdiler
Londra’daki Ulusal Sinir Hastalıkları Hastanesi bodrumunda her ay bir başka konu çerçevesinde buluşup, birbirlerine sunumlar yaptılar. Bazı örnekler;
18.05.1950 tarihinde “Desen Tanıma”
21.09.1950: “Sinir Sisteminde Gürültü “
7.12.1950: “Bilgisayarı Eğitmek”
26.07.1951: “Telepati”
01.11.1951: “Evrene Ne Oluyor?”
Üyelerden Bazılarını Tanıyalım,
- Rosh Ashby: Yapay Zeka alanında çığır açan öncü kitapları yazan tıp ve psikiyatri uzmanı.
- Horace Barlow: Görme alanında sinir mekanizmalarının anlamak için ortaya attığı fikirlerle Cambridge Üniversitesi’nde psikoloji profesörü oldu.
- George Dawson: EEG kullanımında en temiz sinyallerin toplayan uzmandı. UCL’de fizyoloji profesörü oldu.
- Thomas Gold: 20. yüzyılının en önemli astrofizikçilerinden biri oldu. Harvard’ta astronomi profesörü oldu.
- Jack Good: Zamanında İngiltere’de en iyi kod kıran üç kişiden biriydi. Enigma projesinde çalıştı. İstatistik profesörü oldu.
- Turner McLardy: Çinkonun alkol bağımlılığı ve şizofrenideki rolünü keşfetti.
- John Pringle: Böceklerden tek nörondan kayıtlar alan ilk bilim insanı. Cambridge Üniversitesi’nde zooloji profesörü oldu.
- William Rushton: Renk körlüğüne neyin yol açtığını buldu. Görsel fizyoloji profesörü oldu.
- Albert Uttley: Otomatik takip sistemi, gece görüş sistemi ve radarını ilk yapan kişi oldu. Makine öğrenme ve psikoloji profesörü oldu.
- Grey Walter: EEG cihazını keşfetti. Theta ve Delta beyin dalgalarını buldu. İlk otonom mobil robotu yaptı. (Otonom araçların fikir babasıdır.)
- John Westcott: İngiltere Hazine Bakanlığı’nın 50 sene kullandığı kontrol teorisi ve ekonomi arasındaki ilişkiyi anlatan strateji belgesini yazdı. Kontrol sistemleri profesörü oldu.
- Philip Woodward: İngiltere’nin ilk bilgisayarının (TREAC) yazılımını yazdı.
- Ve Alan Turing: Bilgisayar biliminin kurucusu sayılır. Turing makinesi denilen algoritma tanımıyla modern bilgisayarların kavramsal temelini atar.
Turing, Ratio Club üyelerinden davet mektubu aldığı 1950’de “bilgisayar mekanizması ve zeka” makalesinde yapay zekadan bahseder.
Ratio Club’te 7 Aralık 1950’de dijital bilgisayar eğitimi başlıklı ikinci sunumunda “Turing Testini” (akıllı makineler nasıl geliştirilir?) anlatır. Bu sunumdan sonra Turing,
“Karar verdim. Bu tartışma bana hem farklı fikirler (beynin eylem modellerine bakmalısın) hem de cesaret verdi..”
Bugünkü haliyle yapay zeka teknolojilerinin temellerinin atıldığı Ratio Club ile ilgili daha detaylı bilgi için tıklayabilirsiniz.
Sonuç,
Aralarında Nazi yönetiminde çalışmış üyelerin bile olduğu, farklı mahalle ve dünya görüşlerinden insanların birbirleri hakkında az, fikirleri hakkında çok merak duydukları bir iklimdi Ratio Kulubü. Evet, her şeyden önce bir “fikir iklimi” lazım. Net.
